‘Na ieder bezoek aan Fred ga ik weer met een goed gevoel naar huis’. Aan het woord is Ype, vrijwilliger bij het Maatjesproject voor ex-gedetineerden. Fred (niet zijn echte naam) woont in een instelling voor begeleid wonen ergens in Zuid-Friesland. Fred heeft een bewogen leven achter de rug, kwam veel met justitie in aanraking en belandde dientengevolge meerdere keren achter de tralies. Maar deze tijd heeft hij achter zich gelaten en hij heeft zijn leven weer aardig op de rails.
Ype, die sinds acht jaar is gepensioneerd, was in zijn werkzame leven leraar Engels en Nederlands op een middelbare school. Stilzitten is niet aan hem besteed. Daarnaast wil hij graag dienstbaar zijn, iets betekenen voor een ander; het zit Ype in het bloed.
Ype is inmiddels twee jaar maatje voor Fred en gaat minimaal één keer per maand bij hem op bezoek. ‘Wat we doen is er samen op uittrekken, een fietstochtje, ergens koffiedrinken, boodschappen doen en soms gaan we samen eten’. Fred heeft tbs opgelegd gekregen en mag niet zonder begeleiding naar buiten. Hij kijkt dan ook altijd erg uit naar dit soort uitjes. Hij is dan altijd in een opperbeste stemming.
Ype is van mening dat iedereen een nieuwe kans verdient; hij ziet vooral de mens en niet het delict waar iemand voor is veroordeeld. Hij vraagt dan ook nooit naar de achtergrond van iemand; ‘Dat is niet belangrijk’. Dat niet iedereen hier zo over denkt merkt hij wel eens aan reacties uit zijn omgeving. ‘Ze hebben het aan zichzelf te danken, kunnen niet zwaar genoeg gestraft worden’ zijn opmerkingen die hij dan te horen krijgt. Ype staat hier anders is: ‘We hebben het hier wel over mensen en is er niet de Bijbelse opdracht van 7 maal 70 vergeven’.
Ype zegt dat dit vrijwilligerswerk hemzelf veel brengt. Je doet mensenkennis op en leert de mens achter de misdadiger te zien. En wat is er mooier om te zien dan dat een ex-crimineel weer op het rechte pad komt. En dat ik daar – al zij het op een bescheiden manier – mijn steentje aan kan bijdragen, geeft me een erg goed gevoel. Het geeft ex-gedetineerden bovendien het gevoel er weer bij te horen.
Fred waardeert de bezoeken van Ype en laat dat ook blijken. Zo werden Ype en zijn vrouw uitgenodigd voor zijn verjaardag. Op deze manier kan Fred dan iets terugdoen.
Op de vraag of een vrijwilliger over specifieke eigenschappen moet voldoen noemt Ype empathisch vermogen en openstaan voor de ander. ‘Je moet iets met mensen hebben. Aan de andere kant moet je ook wel stevig in je schoenen staan, niet in alles meegaan of je voor het karretje laten spannen’.
Ype vindt dat er te weinig bekend is over ex-gedetineerden en dit vrijwilligerswerk, ook binnen de kerken. Meer voorlichting zou een goede zaak zijn. Of het gewoon eens ter sprake brengen in je omgeving. En hier komt de docent in Ype naar boven. Hij vertelt dat hij eens aan een klas moest uitleggen waarom hij te laat kwam. ‘Ik kom uit de gevangenis’. Dit riep natuurlijk gelijk vragen op en een mooie aanleiding om erover in gesprek te gaan. Ook nam hij een klas wel eens mee naar de rechtbank. Hierdoor leren kinderen wat de rechtspraak inhoudt en worden zich bewust van juridische processen. Volgens Ype kan hier zelfs een preventieve werking van uitgaan: kinderen leren wat de gevolgen zijn van het plegen van criminele delicten.
